طوسی: در خانواده ای بزرگ شدم که ورزشی هستند. پدرم ورزش را بسیار دوست دارد و من هم علاقمند شدم. از زمانی هم که مدرسه را شروع کردم در مسابقات شرکت می‌کردم و فقط مسابقه می‌دادم.

دوومیدانی را به حق مادر ورزش‌ها نامیده‌اند، ورزشی که یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها در جهان شناخته می‌شود، اما در کشورمان ایران آنطور که باید توجهی به این رشته پرمدال در المپیک و بازی‌های آسیایی نمی‌شود. پربیراه نیست اگر بگوییم بودجه ای که برای این رشته در نظر گرفته می‌شود حتی به اندازه قرارداد یک فوتبالیست‌ معروف ایران هم نیست و این در حالی است که بیشترین مدال در بازی‌های آسیایی و المپیک در این رشته توزیع می‌شود و ایران کمترین بهره را از این مدال‌ها می‌برد.

مریم طوسی و حسن تفتیان سریع ترین دوندگان زن و مرد ایران هستند که با مشکلات زیادی به موفقیت در آسیا دست یافته‌اند، اما تقاضای زیادی از مسئولان ورزش کشور دارند. برهمین اساس خبرگزاری فارس با دعوت از آنها به بررسی مشکلات این رشته در کشور و راهکارهای لازم برای پیشرفت آن پرداخته است.

مشروح مصاحبه با سریعترین دوندگان ایران را در زیر می‌خوانید:

*چه شد که به رشته دوومیدانی روی آوردید؟

طوسی: در خانواده ای بزرگ شدم که ورزشی هستند. پدرم ورزش را بسیار دوست دارد و من هم علاقمند شدم. از زمانی هم که مدرسه را شروع کردم در مسابقات شرکت می‌کردم و فقط مسابقه می‌دادم. از وقتی که دوومیدانی را شروع کردم علاقمند شدم. در سه سال راهنمایی به دلیل مشکلی که در پنجم ابتدایی برایم پیش آمد و مادرم اجازه نداد که دیگر تمرین کنم، اما باز هم ادامه دادم.

*چه مشکلی ایجاد شد؟

طوسی: من در رشته سرعت کار می‌کردم و تا مسابقات کشوری پیش رفتم اما یکی از بچه ها را آوردند که گفتند باید با او در 600 متر مسابقه بدهم. مسابقه دادیم و من با اختلاف کمی باختم و دوم شدم که جایزه‌اش یک ساک ورزشی بود، اما پس از آن ساک را از من گرفتند و به دختری دیگر دادند، پس از این اتفاق من چند روز گریه می‌کردم و حتی مریض هم شدم و پس از آن مادرم به من گفت که هر رشته ای حق داری بروی غیر از دوومیدانی. در دوره دبیرستان هم بدون اینکه آنها متوجه شوند در دوومیدانی و آمادگی جسمانی مسابقه دادم.

تفتیان: من دقیقا برعکس خانم طوسی وارد دوومیدانی شدم. خانواده‌ام اصلا ورزشی نبودند و به طور اتفاقی وارد دوومیدانی شدم. در مدرسه امتحان دوی 540 متر داشتم و توانستم رکورد دو دقیقه و 40 ثانیه را ثبت کنم. به طور اتفاقی هنگام تمرین برای امتحان با مربی فعلی‌ام آشنا شدم و از او تاکتیک های دویدن را پرسیدم. او گفت که ابتدا تست دوی 100 متر بدهم تا وضعیتت مشخص شود که پس از مسابقه با شاگردان وی اول شدم و به من گفت که ادامه بدهم و جرقه‌ای در ذهنم من زده شد و به همین طریق ادامه دادم. سال اول قهرمان استان شدم و سال دوم در کشور اول شدم.

*چه چیزی در دوومیدانی دیدید که علاقمند این رشته شدید؟

طوسی: حس خوبی که در دوومیدانی به من دست می‌داد، در سایر رشته ها نبود. همه رشته ها را امتحان کردم، اما دوومیدانی را بیشتر از همه دوست داشتم. حتی طوری شده بود که رضایت نامه‌ها برای مدرسه را (از ترس مادر) خودم امضا می کردم. دوباره به سطح کشوری رسیدم و به دلیل اینکه دو رشته وجود داشت باید یکی را انتخاب می کردم به همین دلیل با منزل‌مان تماس گرفتند و مادرم متوجه شد و به من گفت خودت هر رشته ای را دوست داری، انتخاب کن.

تفتیان: پس از اینکه متوجه شدم پتانسیل این را دارم که می‌توانم در دوومیدانی موفق باشم تمریناتم هر روز بیشتر شد و علاقه‌ام دو چندان.

* پدر و مادرتان به شما نمی‌گفتند به جای ورزش درس‌تان را بخوانید؟

طوسی: پدر  مادرم روی درس حساس بودند، اما من از همان ابتدا درس خوان بودم. آنها یک تجربه از برادرم که فوتبال بازی می‌کرد، داشتند و تاکید داشتند که درسش را بخواند و فوتبال را رها کند. حتی «محمد پنجعلی» چندین بار با منزل ما تماس گرفت که اجازه دهید پسرتان فوتبالیست شود. با استعداد است و باید بازی کند. پس از آن چون دیدند من علاقه زیادی به دوومیدانی دارم، مخالفت نمی‌کردند.  رشته من در دبیرستان ریاضی فیزیک بود که رشته سختی است. پس از تمرین که به خانه باز می‌گشتم خسته بودم و به همین دلیل زود می‌خوابیدم و 4 صبح بیدار می‌شدم که درس بخوانم. این طور نبود که ورزش را فدای درس کنم یا بالعکس.

تفتیان: آنها مشکلی با ورزش کردن من نداشتند. قبلا که در تربت حیدریه زندگی می‌کردیم پیست‌مان خاکی بود و حتی چند بار با آنها به مشهد ‌آمدیم که در پیست تارتان تمرین کنم. من هم شب‌ها زود می‌خوابیدم که صبح زود بیدار شوم و درس بخوانم.

* فرایند رسیدن به تیم ملی چگونه بود؟

طوسی: سال سوم دبیرستان هر روز تمرین می‌کردم و پدر و مادرم هم حمایتم می‌کردند. حتی سال تحویل هم تمرین می کردم. بعد از یک سال توانستم رکوردهای ایران را بزنم و پدر و مادرم تصمیم گرفتند که مربی اختصاصی برایم بگیرند و مربی‌ام مرا در لیگ شرکت داد و پس از شکستن رکورد به تیم ملی راه پیدا کردم.

 تفتیان: ابتدا در استان و سپس کشور اول شدم. اولین دعوت من به تیم ملی مربوط به مسابقات دانش آموزی بود که برای بازی‌های آسیایی نوجوانان در سنگاپور انتخاب شدم. پس از آن به تیم ملی جوانان راه یافتم و حالا هم در رده بزرگسالان حضور دارم.

* خانم طوسی، شنیدیم خانمی که پیش از شما رکورد دار بود، علاقه ای نداشت که شما رکوردش را بزنید. درست است؟

ایشان فوت کرده است. همان سال که رکوردش را زدم با بیماری دست و پنجه نرم می کردند. سالی که برای بازی‌های کشورهای اسلامی رکورد گیری می‌کردند من خیلی دوست داشتم که در دسته قوی بدوم که خوشبختانه این اتفاق افتاد اما پیش از شروع مسابقه آن خانم آمد و فریاد زد که این دختر اینجا چه می کند. مرا بیرون کشید و با حالت گریه در دسته ضعیف ها دویدم و هنگامی که به خانه برگشتم روی آینه اتاقم نوشتم که به خاطر این اتفاق تا سال دیگر رکوردهای 100 و 200 متر و 400 متر را باید بزنم که خوشبختانه این اتفاق افتاد.

*تاکنون در حین مسابقه با شرکت کننده دیگر درگیری فیزیکی و لفظی داشته اید؟

طوسی: در رشته های انفرادی این اتفاق بسیار کم دیده می‌شود. البته اخیرا در مسابقات قهرمانی آسیا قرار نبود در مسابقه 400 متر بدوم و همه حریفان مرا می‌شناختند و پس از اینکه فهمیدند شرکت می‌کنم، ناراحت شدند. فینال مسابقه بود که بعد از 300 متر، دونده روس لباس مرا گرفت و حرف بدی هم زد، اما من به کارم ادامه دادم. پس از مسابقه خودش آمد و معذرت خواهی کرد.

تفتیان: برای من تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.

* ورزشکاران رشته‌های انفرادی روحیات خاصی دارند. آیا در مورد شما هم همین طور است؟ به طور مثال می‌گویند مغرورند.

طوسی: من همیشه سعی می‌کنم در مسابقه رقیب باشم و در زندگی رفیق. در ورزش انفرادی باید همین باشد و اگر بخواهید مغرور باشید و گذشته را فراموش کنید همان زمان سقوط می‌کنید.  خوشبختانه بچه های دوومیدانی همه با هم دوست هستند، اما متاسفانه نفرات جدید که می‌آیند، کمی غرور دارند. قهرمانی دوره اش کم است و نام ورزشکار به اخلاق می‌ماند.

تفتیان: درست است، چون ورزشکاران رشته های انفرادی باید به تنهایی رقابت کنند، مسلما شرایط‌شان با رشته های تیمی فرق دارد.

*کمبود امکانات در مورد ورزش بانوان و آقایان در رشته شما به چه شکل است؟

طوسی: صدر در صد مشکل بانوان نسبت به آقایان به دلیل شرایطی که وجود دارد، بیشتر است. الان بهتر شده است، اما دوومیدانی مظلوم واقع شده است. به دلیل اینکه در تمام دنیا دوومیدانی حرف اول را می‌زند. اگر به دوومیدانی رسیدگی شود هر ورزشکاری که از این رشته به رشته دیگر برود،چون از لحاظ بدنی آماده است، قطعا موفق می‌شود. امیدوارم با مدال هایی که کسب شده است، نگاه‌ها بهتر شود. من برای اولین رکوردی که بعد از 33 سال شکسته شد، 450 هزار تومان گرفتم، در حالی که به مردان ماشین دادند. در صورتی که بانوان به دلیل پوششی که دارند سختی بیشتری را تحمل می‌کنند. در مورد اعزام‌‌ها هم برخی اوقات فقط مردانه است.

تفتیان: درست است بانوان در شرایط سخت تری تمرین می‌کنند و محدودیت دارند، اما امکانات یکسان است. ما هم در بخش مردان امکانات خوبی از لباس و کفش گرفته تا پیست برای دویدن نداریم.

* بحث امکانات شد، در وزارت قبلی که حمید سجادی وجود داشت و خودش دونده بود، شرایط چگونه بود؟

طوسی: متاسفانه هیچ گاه نگاه ویژه به دوومیدانی نشده است. همه نگاه‌ها هم نباید مادی باشد. همین که مسئول ورزش کشور کنار پیست بیاید انگیزه است. چند روز پیش هم گودرزی آنجا آمده بود، مرا دعوت کرد و مشکلاتم را پرسید.

تفتیان: در وزارت قبلی یک سری مشکلات بود. با اینکه سجادی خودش از جنس دوومیدانی بود آنچنان توجهی نمی‌شد، اما خوشبختانه در وزارت جدید با آمدن گودرزی که خودش ورزشی است و ورزشکار بوده است خیلی بهتر شده است. تمام نگاه ها به فوتبال نیست و کل رشته ها را در نظر گرفته است و اگر همین روند ادامه داشته باشد، می‌توانیم در آینده به نتایج خوبی برسیم.  همین که گودرزی در اردوی ما حضور پیدا می‌کند و می‌گوید دوومیدانی را فدای فوتبال نکنید، خودش ارزشمند است.

* دوست دارید قرارداد شما هم مثل فوتبالیست ها منتشر شود؟

طوسی: آنقدر قراردادمان کم است که ترسی از انتشار آن نداریم. من امسال برای لیگ 6 میلیون گرفتم. مرحله آخر لیگ‌مان هم همزمان با کشورهای اسلامی بود و بخشی از قراردادم کم شد که فدراسیون گفت پس از بازگشت پاداش می‌دهیم که البته قول‌شان عملی نشد.

تفتیان: رقمی که ما می‌گیریم، اصلا قابل مقایسه با رشته هایی مانند فوتبال و والیبال نیست. قرارداد من 15 میلیون تومان بود که به دلیل آسیب دیدگی که داشتم 35 درصد آن هم کم شد.

*با این وضعیت درآمدتان از کجاست؟

طوسی: مشکل ما همین است. فدراسیون نسبت به بضاعتش کمک می‌کند، اما با این شرایط دو اردوی قبلی را با هزینه خودم رفته ام. با این شرایط دیگر خانواده‌ام هم نمی‌توانند کمک کنند. ما که حرفه‌ای تمرین می‌کنیم باید حرفه‌ای هم فکر کنیم. زمانی که از ما مدال آسیا را می‌خواهند، باید امکانات حرفه‌ای هم فراهم کنند و من ورزشکار نباید دغدغه مکمل و تغذیه داشته باشم.

* فدراسیون برای شما حقوق هم در نظر گرفته است؟

طوسی: چون بودجه نیست، حقوق را سه، چهار ماه یک بار دریافت می‌کنیم. پاداش‌ها هم از زمانی که من مدال گرفتم، پرداخت نمی‌شود. اسپانسر هم نداریم و این موضوع از همه بغرنج تر است. آن هم به این دلیل است که تبلیغات وجود ندارد. یادم است زمانی که تلویزیون دویدن برادران مرادی در بازی های آسیایی  را پخش کرد تا چند روز بعد همه جا آنهایی هم که از دوومیدانی شناخت نداشتند از این موضوع صحبت می‌کردند. به نظر من صدا و سیما نقش مهمی در این زمینه دارد. اگر اسپانسر بیاید هزینه های فدراسیون و وزارت ورزش هم کم می‌شود. متاسفانه با این شرایط ما هیچ تضمینی برای آینده نداریم و اگر آسیب ببینیم، تمام می‌شویم و همه مریم طوسی یادشان می‌رود.  من اگر 10 سال کار می‌کردم، حداقل 10 سال سابقه کار داشتم. رشته هایی مانند فوتبال در زمانی که بازی می‌کنند، آینده خود را هم تامین می‌کنند، اما برای ما چه؟! ما بخش های خصوصی‌ای داریم که بیایند سرمایه گذاری کنند، اما باید برای آنها فضای تبلیغات فراهم شود. پس از اینکه از مسابقات قهرمانی آسیا برگشتم، دیدم تصویرم جلوی در وزارت ورزش نصب شده است که از این موضوع بسیار خوشحال شدم.  از سوی دیگر فدراسیون هم مقصر است چون وقتی ورزشکار اخلاق ایران شدم هیچ واکنشی در فدراسیون و سایتش نداشت. در حالی که این افتخار برای جامعه دوومیدانی بود. من باید زیر تگرگ و آفتاب تمرین کنم، اما حمایتی هم نمی‌شوم.

تفتیان: بودجه فدراسیون هم کم است. طبیعتا حقوقی که برای ورزشکار حرفه‌ای در نظر گرفته می‌شود، اصلا کافی نیست. البته ما نباید منتظر باشیم که فدراسیون به ما حقوق بدهد. این فرهنگ اگر جا بیفتد که ما هم مانند ورزشکاران سایر کشورها اسپانسر داشته باشیم مسلما هزینه‌های فدراسیون کاهش می‌یابد. اینکه دوومیدانی هر نفر برای خودش تیم است، برای فدراسیون امکانپذیر نیست که به همه رسیدگی کند. این نیازمند حضور بخش غیر دولتی و خصوصی است. ما وقتی از مسابقات جهانی بر می‌گردیم، انگیزه‌مان کم می‌شود چون امکانات رقبا قابل مقایسه با ما نیست. باید همه چیز کنار هم باشد و نیازها برطرف شود. بیشتر تحقیقات روی این موضوع بوده است که سریعترین مرد جهان چگونه رکورد زده است.

* یکی از ورزشکاران می‌گفت لباس پوشیدن‌مان هم مانند ورزشکاران مطرح جهان نیست؟

طوسی: دقیقا همین طور است. آلیسون فیلیکس ورزشکار مورد علاقه من است و دوست داشتم، ببینمش که چه تفاوتی با من دارد. اخیرا توانستم او را از نزدیک ببینم؛ تفاوت چندانی با من نداشت و تنها امکاناتش فرق دارد.  بیشتر حریفان ما در آسیا و جهان لباس‌هایشان مخصوص دویدن است، اما من خودم باید از نمایندگی‌ها به دنبال لباس سبک باشم.

تفتیان: مسلما چون آنها اسپانسر مخصوص خود را دارند لباس‌هایشان هم مخصوص است، اما ما باید حاضری خریداری کنیم.

*هزینه تغذیه شما در ماه چه قدر می‌شود؟

طوسی: با توجه به اینکه دلار بالا رفه است هزینه ما هم چند برابر شده است. برای مکملی که 100 هزار تومان می‌خریدیم باید 300 هزار پرداخت کنیم. نه تنها دوومیدانی بلکه هر ورزشی را اگر می‌خواهید حرفه‌ای انجام دهید، باید هزینه کنید. ورزشکاران رقیب من که از من هم پایین تر هستند همیشه در اروپا در حال تمرین هستند و مانند ما فکر هزینه و رفت آمد و موارد دیگر نیستند.

تفتیان: میانگین در ماه بین دو تا سه ملیون هزینه تغذیه و مکمل‌ می‌شود و قراردادی که می‌گیریم نهایتا دو تا سه ماهه تمام می‌شود.

* خانم طوسی تاکنون رکوردتان را با حجاب و بدون حجاب مقایسه کرده‌اید؟

بله، تفاوت زیادی وجود دارد. وزن کل لباس دوندگان خارجی تنها به اندازه مقنعه من است. اگر می‌خواستم بدون حجاب بدوم قطعا الان تجربه حضور در المپیک را هم داشتم اما من هرگز مشکلی با پوشش نداشته ام و افتخار می کنم که با حجاب اسلامی می دوم و پرچم کشورم را به اهتزاز در می آورم. مشکل من تهیه لباس مناسب است. ورزشکاران مطرح جهان لباس هایی که می‌پوشند، مخصوص خودشان است و بیرون مانند آن وجود ندارد.

* وزارت ورزش که نقش اصلی در کنترل حجاب ورزشکاران دارد، بهتر نیست این مورد را هم در نطر بگیرد؟

متاسفانه لباس‌هایی که به ما می‌دهند هیچ کدام قابل استفاده نیست. نه جنس و نه اندازه‌شان. لباسی می‌دهند که دو برابر من است.

*  در مسابقاتی که اعزام می‌شوید چند ورزشکار محجبه حضور دارند؟

به جرات می‌توانم بگویم که دیگر هیچ‌کس نیست. یک دونده بحرینی بود که دوپینگش مثبت اعلام شد و دیگر حضور پیدا نکرد.

* شما دانشجو هم هستید. تاکنون در دانشگاه به مشکل خورده‌اید؟

طوسی: اتفاقا همان زمان که گودرزی رئیس دانشکده ما بود به او گفتم یکی از استادها می‌خواهد مرا حذف کند، گفت باید سر کلاس حاضر می‌شدی. ما هم برای مسابقات که اعزام می‌شویم ممکن است زمان امتحانات باشد اما با این شرایط من درسم را هم می‌خوانم و نمره هم می‌گیرم.

تفتیان: استادهای ما خودشان ورزشی نیستند، اما متاسفانه با این موضوع کنار نمی‌آیند. ما اکثر زمان‌ها در اردو و مسابقات هستیم. برعکس خانم طوسی من درس نمی‌خوانم اما نمره می‌گیرم!

* تا حالا در درسی هم مردود شده اید؟

طوسی: من دانشجوی سال آخر هستم و تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است.

تفتیان: من تنها در درس شنا نمره قبولی نگرفته‌ام. البته مرا مردود کردند!